İslâhiye Alayı ve Şehit Tankçı Üsteğmen Alpay Başaran Kışlasının Kısa Tarihi

Meslek yaşamım boyunca birçok askeri kışlada görev yaptım. Maalesef bu kışlaların çoğunun ismini hatırlamıyorum. Ama bu kışlalara önemli görevlerde bulunmuş, muharebelere katılmış veya şehit olmuş asker kişilerin isimlerinin verildiğini biliyorum. 

Toplumumuzda genel bir eksiklik olduğunu düşündüğüm tarihsel hafıza eksikliği sebebiyle birçok kişi gibi kendimin de bu askeri kışlaların isimlerini ve bu isimlerin kimlere ait olduğunu pek fazla düşünmemiş olduğumu fark edince buna çok üzüldüm. Bu sebeple bir kışlaya ismi verilen kişi hakkında elde ettiğim bilgileri paylaşmayı kendime bir borç biliyorum.

Bu kapsamda şimdi, 1996-1998 yılları arasında görev yaptığım Gaaziantep’in Islahiye İlçesi’ndeki askeri kışla hakkında edindiğim bilgileri paylaşacağım. Bu ilçe, Gaziantep’e bağlı olmakla birlikte ilçede bulunan askeri kışla Kahramanmaraş’taki 172. Zırhlı Tugay’a bağlıydı. Kışlada iki tank taburu, bir mekanize piyade taburu, topçu taburu, destek kıtaları ve tugaya bağlı uçaksavar bataryası ve tow bölüğü gibi muharebe destek birlikleri bulunuyordu. Daha sonra 172. Tugay bölgeden taşınınca bu kışlada bir topçu alayı konuşlandırıldı. 

Görev yaptığım dönemde okuduğum bilgilerden ve halk arasındaki hikâyelerden öğrendiğime göre ilçeye adının verilmesi de bu askeri kışlanın kurulması ile bağlantılıymış. Osmanlı’nın son dönemlerinde Amanoslardaki Yörükler ve ovadaki göçebe aşiretler arasında çatışmalar ortaya çıkmış. Bölgede eşkıyalık da yayılınca asayiş kalmamış. Bunun üzerine Osmanlı İmparatorluğu, çatışmalara son vererek çatışan tarafları ıslah etmesi için bir bölgeye bir alay göndermiş. Bu alayın ismi de Islahiye Alayı olarak belirlenmiş. 

Daha sonra bölgedeki bataklıkları da kurutan bu alay, göçebe aşiretleri alayın konuşlandığı yere yerleştirmeye başlamış. Böylece Islahiye diye bir yerleşim yeri ortaya çıkmış. Bu olayların doğruluğunu belgelerle teyit etmediğimden bunların doğru olup olmadığını bilmiyorum. Ama kışla içindeki tarihi mezarlıkların da o dönemde sıtma gibi salgınlardan ölen askerlerin mezarları olduğu söylentileriyle (Bu mezarları bir zamanlar kışla sınırlarındaki küçük bir köyün mezarlığı olduğunu söyleyenler de vardı.) birlikte düşünüldüğünde bunun doğru olabileceğini değerlendiriyorum.

Öte yandan bu bölge, askeri açıdan da önemli bir bölge. İslâhiye, antik dönemden beri kullanılan bir yerleşim yeri ve askeri garnizon. Suriye’den gelen stratejik mihveri İç Anadolu’ya bağlayan yaklaşma istikameti buradan geçiyor. 1. Dünya Savaşı sonlarında Ali Fuat Paşa da 7. Ordu Komutanlığı’na vekâlet ederken karargâhı buradaydı. 

Çok eski zamanlardan beri Amanosları karayolu ile doğudan batıya veya tam tersine geçmek için İslâhiye’nin hemen kuzeyinde bulunan Fevzi Paşa Geçidi kullanılıyor. Osmanlı döneminde yapılan Bağdat Demiryolu da bu geçitler bölgesindeki tünellerden geçiyor. Islahiye’ye de bir tren istasyonu var. Bu sebeple Milli Mücadele sırasından Fransızlar, Islahiye’yi ikmal ve bütünleme üssü olarak kullandılar. 

İlçe yakınlarında, Nemrut Dağı’ndaki heykeller de dâhil antik dönemde yapılmış heykellerin çoğunun malzemesinin çıkarıldığı bir taş ocağı var. Bu taş ocağından çıkarılan taşlar kaba olarak şekillendirildikten sonra gidecekleri yerlere gönderiliyormuş. Bölgeye gidenlerin bu taş ocağını ve taş heykelleri görmelerini tavsiye ederim. Ayrıca Göz Başı denilen yerde alabalık yemenizi tavsiye ederim. 

Bölge hakkında kısaca bilgi verdikten sonra şimdi de kışlanın isminin nereden geldiği hakkında bilgi verelim. İslâhiye’deki kışlanın ismi Şehit Üsteğmen Alpay Başaran veya halk arasında söylendiği şekliyle Alpay Başaran kışlasıdır. Alpay Başaran, 1944 yılında, İstanbul’da (Eyüp’te) dünyaya gelmiştir.
 30 Ağustos 1965’te Kara Harp Okulu’ndan tankçı teğmen olarak mezun olmuştur. Sicil numarası 1965-Tnk.-59’dur. O zamanlar Islahiye’de bulunan 39. Tümen’in 49. Mekanize Alayı’nın Tank Tabur Komutanlığı emrinde görev yaparken Kıbrıs Barış Harekâtı’na katılmıştır. 

Bu harekâtta kontrol altına alınmaya çalışılan bir bölgede silah araması yaparken, 6 Eylül 1974’te şehit olmuştur. Şehit Tankçı Üsteğmen Alpay Başaran, Boğaz Şehitliği’ndeki 200 numaralı mezarda yatmaktadır. Şehadetinin ardından ailesine övünç madalyası verilmiştir. 

Ülkesi için hayatını feda eden şehidimize en derin şükranlarımı sunmayı bir borç bilirim.

Allah rahmet eylesin.