Felsefenin Şarkı Sözlerindeki Hali
Bir Israil melodisinin üzerine Türkçe sözler yazılan "Hayat Bayram Olsa" dinletisini büyük bir huşu içinde sabahın sessizliğinde dinleyip, mazimde hatıralarımı yad ettim. 70’li, 80’li yıllar geldi birden gözümün önüne. Seslendiren o yılların en popüler ses sanatçılarından biri olan Şenay’dı. Şarkının sözleri çok önemliydi, günümüzde bir bir kaybolup giden değerlerimiz açısından!
Her İnsan Serumuyla Yaşar
Geçmişin ve geleceğin tırnakları öylesine güçlü bir biçimde geçmiştir ki üzerimize, tam o anın büyüsüne kapılacakken, bir hatıranın izdüşümü ya da bir ihtimalin korkusuyla sıçrayıveririz aniden ve yok ederiz o güzelim anın büyüsünü de.
Bir nefes felsefe 18: Metafizik; Boşboğazlık ve Kuru Gürültü Müdür?
“Evet öyledir, metafizik anlamsızdır, gevezelik ve boş kuruntulardan ibarettir”, derler Pozitivistler. Deneysel felsefenin/bilimin kurucusu, Batı yeniçağ pozitivizminin kurucu sayılan Roger Bacon ile birlikte doğrulanamayan yani deneyin konusu olmayan her şey gibi metafizik de boş laflardan oluşur ve kuruntudur. Hala sıkça kullanılan “Bilgi güçtür” sözünün sahibi olan Bacon, bilmenin hâkim olmak demek olduğunu, bilimin amacının da tabiata hâkim olmak olduğunu belirtir.
Ahlâk ve Erdem Üzerine Felsefe
Felsefenin bir alt dalı olan Etik (ahlak felsefesi) İslam, Hristiyanlık ve Musevilik dinlerinin dışında bir ahlak ve erdem anlayışının da geliştirilebileceğini gösteren en önemli alandır.
Sokrates'in Savunması
“Filozof” kelimesi, Yunanca philei ve sophia kelimelerinin yan yana gelmesi ile oluşturmuştur. Bu kelime başta "bilgi ve bilgelik dostu" sonra ise bilgiye can veren, onu sorgulayan anlamına gelmektedir. Bunun ön koşulu da, bilgisizliğin bilincin de olmaktır. Sokrat “Bilmediğimizi biliriz ancak Felsefe bizi bilmeye yönlendirir” der.
Bir Nefes Felsefe 17: Gazzâlî; Devlet Görevlisi mi, Bir Sistem Düşünürü mü?
“Gazzâlî felsefe karşıtı, siz bu nedenle bunları söylüyorsunuz” hususuna gelince mesele, ben de müzakereyi bırakmıştım. Oysa sunumda felsefî düşüncede eleştirellik esastır ve temel sorular aynı ama verilen cevaplar akımlara göre değişir, dolayısıyla her âlimimizin eleştirisi bu bağlamda önemlidir demiştim. Üstelik bunları mukayeseli okumak şarttır, çünkü öğretinin tutarlılığını test etmek ve aksaklıkları gidermek için eleştiri gereklidir.
Hayaller ve Gerçekler Felsefesi
Bir başkası gibi davranıp bir başkası gibi yasamaya başladığımızda, kendimizle birlikte hayallerimizi de terk ediyoruz aslında. Kendimiz gibi olmaktan vazgeçtiğimiz anda hayallerimizden de vazgeçiyoruz ve bunun bedelini mutsuzlukla ödüyoruz.
Biraz felsefe, biraz psikoloji
Ego sahibi insanın tek derdi, kültürel ve toplumsal inançlarla belirlediği kendine ait öz sınırlarının güvenliğini tehdit eden her şeye karşı korunmaktır. Bunun için de kendi içinde tutarlı birçok savunma mekanizması geliştirir. Yüzlerce maske takarak dolaşmak bunlardan biridir.
Dini Yapıların Tüzel Kişiliği Sorunu
İnanç toplumsallaştığı anda potansiyel olarak tehlikelidir. Bu inanç maddi çıkarlarla birleştiğinde çok daha fazla tehlikeli hale gelir. Burada maddi çıkardan kasıt sadece parasal değer değil, maddi anlamda haz duygusuna aracılık eden her türlü çıkarı tanımlamak için kullanılmıştır. Toplumsallaşan inanç karşıtlık üretir.
Bir Nefes Felsefe 16: Tehâfütü’l-felâsife; Filozofların Tutarsızlığı mı; Yoksa Gazzâlî’nin Yönlendirme ve Yanıltmacası mı?
Bilindiği üzere Tehâfütü’l-felâsife ile filozofların tutarsızlıklarının üç meselede tekfir diye nitelemesi temelde kozmolojik bir soru olan Evrenin ne zaman ve nasıl yaratıldığına dair açıklamaların önce itikâdî alana, sonra da fıkha taşınmasına bakınca, döneminde oldukça etkili ve hedefine ulaşmış bir ötekileştirme olduğu görülür. O kadar ki, günümüze kadar felsefe karşıtlığını beslemektedir.
Bir Nefes Felsefe 15: Gazzâlî; Mantık Zındıklık İlmi mi; Düşünmenin Ölçütü mü?
Mantık ilminin İslam dünyasına yer etmesinde son derece etkili bir âlim Gazzâlî, ama bununla birlikte bu mantık eserlerinin yazılma ortamını bir kez daha hatırlamak gerekir. Bu durumda fikirlerle hadiselerin irtibatı bağlamında Şiî İsmailiyye mezhebinin bir kolu olarak Batinî/Karmatî öğretinin iddialarını eş güdümlü incelemek gerekir.
Bir Nefes Felsefe 14: İslam Dünyasında Felsefeyi Bitiren Gazzâlî mi?
Gazzâlî’’nin aldığı eğitimler genelde dini disiplinler (fıkıh, hadis, kelam/akaid, gramer) tahsili gördüğünü ama Tanrı’nın evreni nasıl yarattığını inceleyen matematik, geometri, astronomi, fizik gibi müspet ilimlere dair ciddi bir eğitim almadığını hatırlamanızı rica ediyorum.
Hayat Treni Duraklarda Birilerimizi Bıraksa da Hayat Devam Ediyor
Trenden ineceğimizi bilsek de ne zaman ineceğimizi bilmemek bir muamma hepimiz için. Aslında en güzeli bu muamma, yani bilmemek. Tren yolculuğunu insana ‘sonsuz bir yolculuk’ hissettiren şey de bu durakların hangisinde ineceğimizi bilememe durumumuz değil midir?
Minareler Süngü, Kubbeler Miğfer
İslami olarak ise ilk ezan 622 yılında okunmuş. Medine'ye göç öncesi demek ki namaza çağrı için Müslümanlar başka yöntemler kullanıyorlarmış. Çünkü Medine'ye göç yani "Hicret" de 622 yılında yapılıyor. (Hicri takvimin başlangıcı!)
Bir Nefes Felsefe 13: Kaç Gazzâlî Var?
Ebu Hamid Gazzâlî (1058-1111), fakih, mantıkçı, mütekellim, sûfî niteliklerine sahip ve İslam düşüncesinde dönüm noktası olan bir âlimdir. Selçuklu döneminin özellikle de Nizamülmülk’ün himayesinde makam ve mevki açısından oldukça iyi durumda ve eğitim ve öğretim alanında zirvesindeydi.
Bilim, Felsefe ve İnanç Dünyasında Bitmeyen Kavga: Bölüm-3
Gazali ve Rüşt, İslam dünyasında iki mihenk taşıdır. Bu iki alimin bilinmesi, İslam dünyasındaki çoğu şeyin köklerinin anlaşılabilmesinin anahtarıdır.
İnanç, Felsefe ve Bilim Dünyasında Bitmeyen Kavga: Bölüm-2
Avrupa'da "Averroes" olarak bilinen İbn-i Rüşt'ün babası Kurtuba kadılığı yapan bir alimdi. Eğitim hayatına seçkin hocalardan dersler alarak başlayan İbn-i Rüşt, temel dini ilimleri babasından öğrendi. Dini eğitim yanında Ahlak, Astronomi, Edebiyat, Felsefe, Fizik, Mantık, Matematik, Siyaset, Psikoloji, Tabiat ilimleri, Tıp, jeoloji gibi ilimleri de tahsil etti.
Bir Nefes Felsefe 12: İslam felsefesini “analitik” okumak da nerden çıktı?
Dikkatli bir “okur”, “İslam Felsefesi öncülerini çağdaş felsefe içinde var olması yönünden canlı figürler olarak ele aldığınızı belirtiyorsunuz. Bunun da karşılaştırmalı felsefe yapmanın ötesinde İslam filozoflarıyla felsefe yapma çabası içinde olmayı kastediyorsunuz. Oysa bizim bildiğimiz üzere “Analitik Felsefe”, klasik pozitivizmin yeniden yorumlanması olup, Viyana Çevresidir. Bunlar metafizik önermeleri gevezelik ve kuru gürültü olarak görüyor, yani İslam felsefecilerinin Hikmetlerin Hikmeti olarak gördüğü, İlk Felsefe olarak nitelendirdiği metafizik önermelerin anlamsız olduğunu söylüyorlar, bir çelişki yok mu?” diye yazdı.
İnanç, Felsefe ve Bilim Dünyasında Bitmeyen Kavga: Bölüm-1
Gazali şüphesiz çok önemli bir şahsiyet. Dünyaya bakış açısı ve yorumları, vefatının üzerinden yaklaşık 1000 yıl geçmesine rağmen hâlâ da tartışılmaktadır. Sufi ve inanç dünyamızın düşünür ve yazarları tarafından üzerine yorumlar yapılmaktadır. Kendisinin fikirleri, bakış açısı, en az kendisi kadar ünlü olan diğer alimlerden İbni-Rüşt ve İbni-Sina ile örtüşmüyor, hatta karşı kampta yer alıyor. Hasan-Sabbah ve Ömer Hayyam da Gazali ile aynı dönemde yaşayan tanınmış kişiler arasında sayılıyor.
Karizma Doğuştandır
Bir insanın karizmatik olup olmadığı, ilk bakışta anlaşılır. Fakat o insanı karizmatik yapanın ne olduğunu tarif etmek zordur. Nicole Torres, “Karizmayı tanımlamak zordur ama insan karizmatik birisini gördüğünde hemen anlar.” der.
Bir Nefes Felsefe: 11 “Evrendeki her şey canlıdır” ve “Her şey Tanrı’yı zikreder”
Bir dönem Din Felsefesi dersine girişte faydalandığım “Putların Alacakaranlığı”ndan sıyrılma çabasında olan Friedrich Nietzsche’nin dediği gibi, Thales, efsane ve alegoriden sıyrılmaya çalışmıştır, çünkü bunlarla sunulan tabiat anlayışı, aslında, Tanrı insanların yabancı kıyafetlerine bürünmüş maskeli şekilleri veya şekil değiştirmeleri olarak görülür. Oysa bu, gerçeklik karşıtlığıdır, halbuki gerçek, “su”dur; yani tabiattır.
Bir Nefes Felsefe 10: Fârâbî, Nübüvvet’i Siyaset Felsefesinin Merkezine nasıl yerleştirdi?
Aristoteles’in ilimleri teorik, pratik ve poetik şeklindeki üçlü tasnifiyle Kindî’nin beşerî ve dinî ilimler tarzındaki ikili tasnifine göre Fârâbî’nin dil, mantık, tâlimî, ilâhîyat ve medenî ilimler şeklinde daha kapsamlı ve kendine has bir tasnif yapması önemli.
Din ve Bilim Arasında Nasıl Bir İlişki Var?
Emile Durkheim, “Din, bir cemaatin meydana gelmesini sağlayan ayin ve inançlar sistemidir.” demiştir. Durkheim bu tanımında, dinin toplumdaki sosyal fonksiyonunu esas almıştır.
Vazgeçebilmek kolay mı?
Ne kadar çok bağlanırsan, vazgeçmek o kadar zor mu olur? Bu yüzden insanoğlu, küçük bir varsayım olsa da; bir gün vazgeçebilme ihtimaline karşılık, elinden geldiğince her neyse tüm benliğiyle, varlığıyla bağlandığı şeye, çok fazla kendini kaptıracak kadar bağlanmamalıdır.
Bir nefes felsefe 9: Tanrı Evreni Nasıl Ve Niçin Yarattı?
“Bir Nefes Felsefe”ye dair önceki yazılarımızda belirttiğimiz üzere, Tanrı ve evren arasında birleşme, özdeşlik ve birbirine bürünme (ittihat ve hulul) durumu yoktur. Peygamberler, Ruhu’l-kuds ve/ya Cebrail denilen aracı vasıtasıyla fizik ve metafizik irtibatını sağlarlar. Bir daha peygamber gelmeyeceğine göre ondan sonra bilge insanlar, faal (etkin) akıl aracıyla bu irtibatı tefekkür ve tahayyül gücüyle fizik ve metafizik alan arasındaki irtibatı sağlarlar ve zamansızlık-mekânsızlık aşamasına ulaşabilirler.
Maddeden Ruha Geçiş
Sevgi ile vücudumuzda kim bilir ne gibi hormonlar devreye girer, hemen yüzümüze bir gülümseme gelir mesela, mutluluk bambaşkadır, endorfin diyorlardı galiba adına salgılanan hormona. Korku ise çok daha değişik kimyasal ve fiziksel tepkimelere sebep olur. Adrenalin ve noradrenalin sanırım salgılanan hormonlar.
Bir Nefes Felsefe 8: “Hikmetü’l-Meşrikiyye” İfadesi “Doğu Felsefesi” Ne Karşılık Gelir mi?
Felsefesinin ana işlevinin analiz olduğunu söyleyen Analitik Felsefesi gibi Batı Felsefesi ifadesi de bütün dayatmalara rağmen flu. Antik Grek felsefesinin önde gelen filozofları Sokrates, Platon ve Aristoteles’in yorumlarının Büyük İskender’in modern tanımlarla söyleyecek olursak Orta Doğu, Yakın Doğu ve Uzak Doğu bölgelerini ele geçirmesiyle birlikte oralarının felsefi birikiminin de “Helenistik Dönem” diye isimlendirilmesinden hareketle oluştuğu söylenen Helenistik Felsefe tabirinin de modern bir terim olduğunu biliyorsunuz.
Bir Nefes Felsefe 7: Müslüman Filozoflar, İslamiyet’in İlk Dönemindeki Teo-politik Çatışmaları Aşabildi mi?
İslam felsefesini bir sistem olarak kurgulayan ilk filozof olan Farabi’nin bu gerilimlerin farkında olarak ilimler tasnifi ve yöntem meselesini daha ayrıntılı incelemesi, ilk dönem iç savaşları ve ortaya konulan mümin-kafir-müşrik-münafık-fasık nitelemelerinin ortaya çıkardığı travmaları aşma çabası olarak görülebilir diye düşünüyorum.
Türklerde Tengri İnancı ve Tengricilik
Türk mitolojisinde Eski Türklerin ve Moğolların bugün Tengricilik adıyla bilinen geleneksel inancı, kısa zaman öncesine kadar Türk Şamanizm’i diye adlandırılıyordu. Ancak Şamanizm terimi artık yalnızca Sibirya'daki inanç sistemi için değil, bütün dünyadaki ilkel inançlar için kullanıldığından 1990'lardan beri Türklerin ve Moğolların geleneksel inancı için Batılı bilimciler arasında Tengrizm adı giderek yaygınlaşmaktadır.
İlk İslam Filozofu Kimdir?
Kindî’yi tercümeler ve felsefeye olan katkıları açısından önemsiyoruz. Ama bize göre ondan önce Câbir filozof olarak nitelenmeyi hak eder. Horasan'ın eski başkenti Tus'ta büyüyen ve eğitim alan aynı zamanda müspet ilimler yani kimya, astronomi, fizik, metalürji, farmakoloji yani ilaç bilim ve tıp alanlarında çığır açıcı çalışmalar yürütmüştür.
Ahlak ve Erdem
Hayat bir serüven, bizlerde onun içinde rolleri biçilmiş oyuncularıyız. Her birimiz kendi yaşamlarımızda, perdenin ne zaman kapanıp, sahneden ineceğimizi bilmeyen sanatçılar gibiyiz. Hayatlarımızın olgularına baktığımızda bizi biz yapan değerlerin ahlak, erdem olduğunu görüyoruz. Şimdi bir insanı, insan yapan değerleri, felsefi ve sosyolojik etkileşimleri, dinlerle arasındaki bağı ele alalım isterim.
“İnsan Yedisinde Neyse Yetmişinde Odur” Sözünün Ahlak Felsefesindeki Karşılığı Nedir?
İslam Ahlak Felsefesini, üç temel soru/nu (özgür irade, doğru eylem ve en yüce iyi) merkezli inceleyip özgür iradeye sahip olan kişinin, seçeneklerini rasyonel bir şekilde değerlendirip, doğru bilgiye uygun davranmasını (salih amel) ister. Bunu gerçekleştirmenin kişinin kendini iyi hissetmesini ve mutlu olmasını sağlayacağını belirtir.
Geçmişimizle Barışmak Neden Gereklidir?
Geçmişi reddetmek daha iyi bir gelecekten vazgeçmektir. İnsan geçmişinin bir ürünüdür. Geçmişini her insan olgunlukla, her ne yaşandıysa kendi kimliğinin bir parçası olarak kabul etmeli, geleceğinin onun üzerinde yükseldiği bilmelidir.
Doğa Bizlere Ne Kadar Adil Davranıyor?
Doğaya müdahale etmek ne kadar adil? Ne kadar etik? Birgün olur da birileri Tanrı rolü oynamaya karar verirse, olabileceklerin farkında olan var mı? Ya o Tanrı rolüne soyunan bir gün genlerle oynayarak bambaşka yaratıkların meydana gelmesine sebep olursa?
İslam Felsefesi Karşıtlığının Temelinde Yatan Meşşai Filozofları Tekfir Etmek Ne Derece Tutarlı?
Kindi, Farabi, İbn Sina ve İbn Rüşd gibi çok tanınan filozofların temsil ettiği Meşşailik ekolü, Aristoteles'in Arapçaya çevrilen kitaplarının yanı sıra onun Yeni Platoncu yorumcuları tarafından yazılan şerhlerinden ve Aristoteles'e mal edilen sahte eserlerden de önemli ölçüde yararlanmıştır.
Hayatı Iskalamadan Yaşamak Mümkün müdür?
Keşke biri de beni silkelese diyeceğim ama gerek yok ki. Ben zaten onu kendi kendime yapıyorum. Akdeniz’in tuzlu ve ılık sularına salarken düşüncelerimizi, yitirilen sevgileri niye daha evvelden fark edemedik diye kendimizi sorgularız. Çoğu zaman sevdiğimiz insan hakkında biriktirdiğimiz duygular, bize zehir olarak geri döner.
İslam Felsefesinin Oluşum Sürecinde Yerli ve Yabancı Kaynakların Tasnifi Tutarlı mı?
Felsefenin temelde seçenekleri artırmak ve olası çözüm önerilerine katkıda bulunmayı hedeflemesinden dolayı Muaz b. Cebel hadisini örnek göstererek, bir sorun karşısında ne yaparsınız dediğini hatırlatırız: İlk önce Kur’an’a bakarım, sonra sizin uygulamalarınıza bakarım dediğini, peygamberimizin ama bu konuda benim henüz bir kanaatim yoksa ne olacak deyince o zaman kendi içtihatçımla, yani temel öncüllere dikkat ederek, oradaki hedeflenen amaçlarının neler olduğuna dair tefekkürler kendi yargımı oluştururum, ifadesine dikkat çekeriz.
Bir Nefes Felsefe: Bağlanmanın Kökenine İnmek
Bir Tanrı’ya inanan teist, monist inanmayana ateist mi materyalist mi denir diye sormayalım şimdi, çünkü bir de transteizm var, ateistik veya ateistik olmayan bir din felsefesi imkânını araştıran. Yine pateizm yani apati ve teizm/ateizm kelimelerinin birleşimi olan tanrı umursamazlık tasavvurları da var. Apateizm Tanrı’nın veya tanrıların (politeizm) varlığına veya yokluğuna yönelik bir tutumu tanımladığından hem teizmde hem de ateizmde görülebilir.
Korkunun Ecele Faydası Yok
İnsan hayatında bu hislerden en baskın olanı ise korku. Gerçi canlılar aleminde de korku baskın bir duygu. Evet, korku yaşamın devamı için bilinçaltımızda geliştirdiğimiz bir duygu. Tarih boyunca sürekli bir şeylerden korkmuşuz ve bu duygu genlerimize kadar kazınmış.
Türk Düşüncesi mi? Türk Felsefesi mi?
“Türk Düşüncesi mi, Türk Felsefesi mi?” sorusu üzerinde “tefekkür” etmeye çalışacağız. Felsefe tarihi içinde Türklerin varlık, bilgi ve değer üzerine ürettiklerini “Türk Düşünce Tarihi” bağlamında incelemek mi, yoksa “Türk Felsefesi ve Tarihi” çerçevesinde araştırmak mı daha tutarlıdır?
Statü Manyakları
Statüye olan düşkünlük ve statü arayışı neredeyse insanlık tarihi kadar eskidir. İnsanlar tarihin en eski dönemlerinden beri sıklıkla sosyoekonomik görünür sebeplerle toplumu sınıflara ayırmışlardır. En temelinde bireyin nerede konumlanacağını ve ‘‘toplum’’ tarafından ne kadar değer verileceğini belirler bu sınıflar.
Guy Debord’un Gösteri Toplumu’nu Anlamak
1931'de Paris'te doğan Debord, babasını küçük yaşta kaybetti. Paris Üniversitesi'ndeki Hukuk eğitimini yarıda bırakarak sanat çalışmalarına ağırlık verdi. Debord bu dönem de birçok şiir ve yazı da yayınladı. 1968 kuşağının ortaya koyduğu harekette, yazdıklarıyla hem sahaya hem de düşün hayatına yön verenler arasında yer aldı. Bu dönem içinde sinema çalışmalarına da ağırlık verdi.
Irak: Arap ve Fars Şiiliğinin Çatışma Merkezi
Irak seçimlerinin üzerinden bir yıl geçmesine rağmen hâlâ hükumetin kurulamaması ve iç çatışmaların artması durumun vahametini göstermektedir. Hatırlarsanız Haziran 2022’de seçimlerin galibi Şii lider Mukteda es-Sadr’a bağlı milletvekilleri istifa etmiş ve yerlerine yedekler çağrılmıştı. Sadr’a karşı kurulan (İran Destekli) Şii Koordinasyon Çerçevesi, eski bakan Muhammed Şiya Sudani’yi Başbakan adayı olarak belirlemesine tepki gösteren Sadr, reform çağrısında bulunarak, parlamenter sistemin ve anayasanın değiştirilmesini talep etti. Sadr destekçileri ve karşı Şii gruplar sokaklara çıktılar. Olayların ülkeyi bir iç çatışmaya sürüklemesinden endişe ediliyor.
Jean-Jacques Rousseau ve Mustafa Kemal Atatürk
Atatürk’ün fikir ve özgürlük hayatına yön veren fikir adamlarından birisi de Jean-Jacques Rousseau’tur.
Anahtar Ve Şifre
"Şifre" sözcüğünü Fransızcadan almışız, "sayı", "rakam", "kod" anlamında. "Anahtar" ise etimolojik olarak Yunanca bir sözcük, anoichtíri, "açkı", "açacak" demek. İçinde anahtar sözcüğünün geçtiği en eski Türkçe kaynak 14. yüzyıldan kalma "Süheyl ü Nev-bahâr" diye Farsça bir mesnevinin Türkçe tercümesi.
Filler Ve Kediler
Cibilliyet kelimesi Arapça kökenli bir kelime olarak bilinmektedir. Cibilliyet kelimesi, yaratılıştan gelen huy ve karakter manalarında TDK kayıtlarında kullanılmaktadır. Genel olarak halk arasında "cibilliyetsiz" şeklindeki kullanımı ile bilinmekte olan bu kelime, yaratılışı kötü manasına gelmektedir.
Filozofların Çelişkileri Nelerdir?
Tarihe yön veren liderler ve filozoflar insan olduklarından dolayı yaşam ve düşünce denizinde çelişkileri vardır. Fikirlerdeki, davranışlardaki çelişkiler insan doğasında kaçınılmaz bir sosyolojik gerçekliktir. Bizim Anadolu'da bir atasözümüz vardır "Göründüğün gibi ol, ya da olduğun gibi görün"
Olmak İstediğim İnsan
İnsanın hayatta ne kadar başarılı olduğunu ve bunu nasıl ölçeceğini en iyi anlatan yazar, Harvard İşletme Okulu profesörlerinden "Clayton Christensen"dir. Chirstensen’e göre başarılı bir hayat yaşamanın ve bunu ölçmenin 6 adımı vardır:
Durdurun Dünyayı, İnecek Var
Ekvatorda şu anda saatte 1667 km hızla dünya kendi etrafında dönüyor. 150 milyon yıl önce bu hız 1905 km/saat'miş. Bugüne nazaran dünya yaklaşık olarak %15 daha hızlı dönüyormuş. 10 milyon yılda %1 dönüş hızı yavaşlıyor denebilir.
Suçluluk Psikolojisi Nedir?
Bilmeden, ya da istemeden suç işleyenlerin suçluluk duygusu içerisinde olduklarını tahmin ediyorum. Hele bir de ilk defa bir suç işlemişse sonuçlarından içten içe acı çekiyordur böyleleri muhtemelen. Vicdan azabı duyuyorlardır herhalde.
Suç İşleme Özgürlüğü Ne Demektir?
Suç ne demek? Yasalara, bazen törelere, ahlak kurallarına aykırı davranış. Kim belirlemiş neyin suç, neyin suç olmadığını? Tarih boyunca toplum belirlemiş, töreler oluşturmuş. Günümüzde de meclis ve milletvekilleri sorumlu kanunlardan. Tarihimizdeki birikimlerle kanunlar şeklinde suç tanımları belirleniyor. Her seferinde de birtakım eklemeler veya değişiklikler yapılıyor.
Hayat Denen Şey; Dün, Bugün ve Bir De Yarındır
Dün attığımız olumlu ve mantıklı adımlar bu günümüzü doğru düzgün geçirmemizi sağlar. Dünü görmezden gelemeyiz. Dün bugünden kopuk değildir.
Karar Verebilmek, Neden Özgürlüktür?
Kurallardan biri de belirsizlik ilkesi, sevdiğim bir ilke. Atom altı parçacıklar seviyesinde, yani kuantum dünyasında bir parçanın hızını ölçüyorsanız pozisyonunu, yani o anda tam olarak nerede olduğunu bilemiyorsunuz. Pozisyonuna bakıyorsanız bu sefer de hızını bilemiyorsunuz. Çok mantıklı bence, bu seviyedeki parçacıklar yerinde durmuyor ki, muazzam hızlarla sürekli hareket halindeler. Çok küçük bir dünya kuantum dünyası.
Sen de mi Brutus Hikayesi Nedir?
Rivayete göre, Brutus Sezar'ın en yakın arkadaşıydı. Sezar'ın önce saldırganlara karşı koymaya çalıştığı, fakat Brutus'u görünce, bu sözleri (Et tu, Brutus?) söylediği ve karşı koymayı bıraktığı rivayet edilir. Sezar'ın ölmeden önce bu sözü söylediğine dair hiçbir kanıt bulunmamaktadır. Bazı tarihçiler, Sezar’ın Yunanca Sen De Mi, Oğlum?" dediğini yazmıştır. Yani, bu konuda epey rivayet var.
Kainatın Dengesi Altın Oran Nedir?
Kuralları biz koyuyoruz, tek çizgi, önce şu kadar aralıkla beş düz kopyasını yap, sonra hepsini on kopya olacak şekilde dairesel olarak kopyala. Sonra tümünü yine belli aralıklarla beş kez kopyala, sonra tekrar dairesel kopyala. Bu şekilde devam edersen sonuçta enfes bir şekil elde ediyorsun.
İş Yaşamında Anlaşmazlıklar Nasıl Çözülmelidir?
Anlaşmazlıkların yapıcı bir şekilde çözülmesi ile ilgili kavramlar ve teknikler gözden geçirildiğinde ortaya şu sonuç çıkar: “Riski paylaşan ve konuyla ilgisi olan herkesin çıkarlarına saygı göstermek gerekir.”
Kendime Düşünceler
Yaşadığımız dünya, hepimiz için gerçekten yorucu bir yer. Hatta bir o kadar da yıpratıcı, nankör, sürekli çabalamayı, boğuşmayı gerektiren ama nadiren insanı ödüllendiren bir yer. Karşılığını asla vermeyen bir dünyayı fazlasıyla sevmekten, fazlasını vermekten, belirsiz sonuçlara yatırım yapmaktan, belirsizliklerden zamanla, yaş aldıkça yoruluyorsunuz.
Düşünmek Nedir? Neye Yarar?
Bu yazıyla amacım sizi düşünce tarihine yolculuk yaptırmak değil. Ama düşünmenin değerinin ülkemizde de yeterince anlaşılmadığına, gereken değerin verilmediğine bir tespit olarak dikkatinizi çekmek istiyorum.
Dengede Bir Yaşam Nedir?
Minimalist bir yaşam tarzı, yalınlaşmak demektir aslında. Daha az eşya ile yaşamanın faydalarından sadece bazılarını düşünün. Hayatınız için gerçekten önemli olana yer açılır, önemsiz çekmece ve dolapları tasfiye etmek daha çok alan ve huzur sağlar insana.
Galaksi Falı Nedir?
Bilirsiniz, içi su dolu bir bardak mercek etkisi yapar, arkasındakileri ters gösterir, baş aşağı görünür neye bakıyorsak. Bu da oluyor gökyüzünde.
İyi ve Kötü Felsefesi
İyi ve kötü kavramları; din, etik ve felsefe açısından değerlendirilirken kullanılan ölçüt ahlaktır. İyi kavramı, ahlak bakımından olumlu bir anlam taşırken, olumsuz bir çağrışım uyandıran nesne, istek ve davranışlar bütünü de kötü olarak tanımlanır.
İslamiyet’in İlk Döneminde Ekopolitik Çatışmalar
Bu yazı "Peygamberimiz dönemindeki siyasî ve iktisadî şartlara baktığımızda Batı’da önce Roma, sonra Bizans, Doğu’da Perslerin Sâsânî devletleri olduğunu görürüz de niçin Türkler ve kurdukları devletlerden, Bizans ve Sasanilerle olan ilişkilerinden pek bahsedilmez?" sorusu bağlamında kaleme alınmıştır.
Dünya Dönüyor, Sen Ne Dersen De
Aslında fark etmesek de gerçekten evrende durduğumuz yerde durmuyoruz. Çok büyük bir hızla sürekli hareket halindeyiz. Belki de işin sırrı buradadır, belki yaşam enerjimiz bundan kaynaklanıyordur.
Türkçe ve felsefe
Felsefede kullanılan sözcükleri terimleştirme çalışmaları, Türk Dil Kurumunca 1942 yılında toplanan Dil Kurultayı öncesinde başlatılmıştır. Bu kurultaya üniversitelerden hocalar da çağrılmış ve yeni terimler üzerine düşünceleri alınmıştır.
Türk Rönesans’ı
Abbâsî Halifesinin Moğollar tarafından öldürülmesi ile oğullarından birini Mısır’a götürüp Halife ilan eden ve böylece yönetimine dinî meşruiyet temin eden Kıpçak Türkü Sultan Baybars ve Memlûk devletinden alan Yavuz Sultan Selim ile “Orta Mille(t)” aşamasına geçti. Fatih Sultan Mehmed, Doğu ve Batı’nın hükümranlığını bütün dünyaya ilan etti.
Türk Aklı (Şiî ve Sünnî) Müslümanlık Tasavvuru
Tuğrul Bey ile Sünnî (Hanefi-Şafii); Şah İsmail ile Türk Şiî (İmâmiyye) Müslümanlık tasavvurunun tarihsel temellerini anlamak için Abbâsîler döneminde Bermeki-Büveyhî oğullarından bahsetmek gerekir.
Türk Tipi Müslümanlık Tasavvuru
İlk Müslüman Türk hanedanlığının Karahanlılar (940–1040) ile başlayan, Gazneliler (963–1187), Büyük Selçuklular (1040-1157), Anadolu Selçukluları (1075-1308)) Memlükler (1250-1517) ve Osmanlılar (1299-1922) bir süreçten söz ediyoruz. Çünkü Tuğrul Beyden önce Sultan Satuk Buğra Han (942-955) vardır.
Fatımi ve Abbasî Kültürel Savaş Merkezleri
Hasan Sabbâh, doğuda Nizârî-İsmâilîler’in (el-İsmâîliyyetü’l-cedîde) lideri olarak Alamut’taki karargâhından faaliyetlerini yürüttü ve Fâtımîler’le ilişkilerini tamamen kesti.
Fars Aklının Şiî Müslümanlık Tasavvuruyla Özdeşleşmesi
“Benu Saide gölgeliği” diye bilinen mekandaki ilk kırgınlığın Hz. Ebu Bekir’in şüpheli (zehirlenme riski) vefatı, sonraki üç devlet başkanının şehadetiyle ve yaşanılan iç savaşlarla kırılmaya dönüşmesi ve Emevî Karşı Devrimine karşı Hz. Ali ve taraftarlarının (Şîa) direnişleriyle eş zamanlı Fars Aklı devreye girer.
İslam Aklının Arap Aklına Dönüşümü
Vahiy geldikten sonra ise aktif muhalefete geçerek, yeni sistemi hayata geçirmeye başladı. Hz. Muhammed, Mekke’ye ve Kâbe’ye o dönemde dinî anlamda hâkim olan şirk yapısını Tevhid ile sarstı. Siyasî ve ticari açıdan etkin olan aristokrasi ve oligarşiyi ise ortaya koyduğu yeni ıslahatçı sistem ile bozdu.
Pragmatizm Nedir?
Pratik olmaktan bahsediyor, yapılan eylemlerde başarı dışında hiçbir şeyin önemli olmadığını söylüyor. Ahlak ilkeleri ve diğer ölçülerin öneminin olmadığını, ölçünün sadece başarı olduğunu anlatıyor.
Eylemsizlik
Eylemsizlik kelimesi ise eylemin zıt anlamlısı gibi görünse de biraz farklı bir anlam içeriyor, eylemin direkt ters anlamlısı değil yani, öyle olsaydı zararlı olmak anlamına gelmesi gerekirdi.
Siyasal Çatışmalara Mezhepler Üzerinden Meşruiyet Sağlama
Medeniyetler arası çatışma tezinin medeniyet içi çatışmaya (sünni-şii) dönüştürülmek istendiğine, bu açıdan mezhepçiliğin bir tuzak olduğuna dikkatinizi çekmek istiyorum.
İnandığımız Şeylerin Peşinden Gidiyoruz
O zaman anlamıştım aslında bilen biliyor diye. Her işi bilenine teslim edeceksin aslında. O zaman sorun olmaz hiçbir şey.
Su Yolunu Bulur
Uzun süre çözmeye çalıştığı bir matematik probleminden bahsediyor Ali Nesin. Artık vaz geçtiği bir anda çözümü aniden bulduğunu söylüyor. Bilinç altında devam etmiş beyni problemi çözmek için.
Kendimizle Hesaplaşma
Kendisiyle barışık olanlar, kendisini samimi olarak sorguya çekme cesaretini gösterebilenler, kaybolmaz veya kaybolsa bile hemen bir çıkış yolunu bulabilir.
İyiye, Güzele Giden Yollar, Bizden Sabırlı Olmayı İster
Bazı kavramların anlamlarını iyi bildiğinizde ve özümsediğinizde, hayatın kapısını açan ve hayatı farklı bir şekilde yaşamanızı rehber olan birer anahtar vazifesini görür.
Hayat Üzerine Düşündüren Düşünceler
Düşeceğimiz en büyük hata bunları yerli yersiz biribirlerinin yerine ikame etmektir. Bu ikame etmeninde en yaygın görüneni geleneklerin inanç mefhumuyla karıştırılmasıdır. Ayrışmayı doğru yapamadığımız durumlar bizi önyargılı yapar ve taasuba sürükleyebilir.
Ziya Paşa ve Hayata Dair Düşündüren Dersler
Hayat ileriye doğru yaşanır, ancak geriye doğru anlaşılır. İşte buna da tarih denir. Geleceğe ilişkin öngörüler kökleri tarihte olan ve buradan beslenen bitkiler gibidir.
Din ve Dil İlişkisi Nedir?
"İnsan dil ile düşünür, din ile yaşar. Dilin gelişmesi düşünceyi, dinin dosdoğru yaşanması da hayatı iyi ve güzel yaşanır hâle getirir. Düşüncenin gelişmesi dile bağlıdır. Dinin kurallarına göre hareket etmek de güzel ahlâkın güzelleşmesini sağlar.
Kadın Papa
Bu yazı, Kadın olduğunu ustaca gizleyerek papa olan kadının hikayesi üzerinedir. Papalık, Katolik kilisesinin ruhani ve cismani liderliğini temsil eden makamdır. Aynı zamanda Vatikan devletinin de başkanıdır.
Çağdaş İslam Düşünürleri
İslam dünyasının içinde yaşadığı ekonomik-politik sorunlara felsefî açıdan çözüm üretmeye çalışan ama farklı düşünce modellerine sahip âlimlerin temel eserlerini çaprazlama okutmak son derece önemlidir.
Barışçıl Bir Dünya İçin İlahi Dinler
En sonuncusu, en önemlisi hariç, tüm hakikat bir gölgeden ibarettir; yine de her bir hakikat kendince doğrudur. Her hakikat, başka bir yerde yalnızca bir gölge olsa bile, kendi yerinde bir varlıktır
Peygamberimiz ve Felsefe Öğretimi
Tanrı, insanlara dünyada refah, ahrette felahlarını sağlayacak ilkeler bütünü (ed-Din) ilk insan/peygamberler vasıtasıyla göndermiştir. Bu bilgelerin hayata nasıl aktarılacağını, uygulanacağını peygamberler (nebi/rasül) bizlere göstermiş, her biri kendine ait bir yol/yöntem yani şeriat koymuştur.
Türkiye Cumhuriyeti’nin Kuruluş Felsefesinin Tarihsel Temelleri Nelerdir?
Tarihte sürekli bir devlet geleneğine sahip olarak kadim milletlerinden birisi olan Türkler, Doğu ile Batı âlemini birbirine bağlayan ve yüzyıllarca medeniyet mihveri olan İpek Yolu üzerindeki toprakları fethetmişler, zaman ve mekânın şartlarına göre egemenliklerini pekiştirmişler, gittikleri her bölgeyi “vatan”laştırıp yurt haline getirmişlerdir.
Lâiklikten Sekülerliğe
Laiklik temelde düşünce özgürlüğü ile inanç özgürlüğünün birbirinden ayrılması olduğu kadar, çatışmasını önleyen bir yönetim sistemidir. Bir dünyevi yaşam tarzı olan laiklik’in amacı devletin tüm inançlara karşı eşit mesafede olmasını sağlamak ve bir anlamda eşit mesafede tutmaktır.
Günümüz Türkiye Cumhuriyeti'nde Laikliğin Önemi
Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş felsefesinde yadsınamayacak bir yere sahip olan laikliğin ne kadar vazgeçilmez olduğunu anlamak için tarihsiz okumaların talihsizliğinden kaçınmak şart.
“Medeniyet İçi Savaş” Nedir?
11 Eylül 2001 aslında yeni yüzyıl başlangıç tarihidir. ABD merkezli küresel güçler, enerji üretim ve arz merkezlerine, demokrasi insan hakları vb. gerekçelerle müdahalelerde bulunmaya başladı.
İstihbarat ve Birlik, Haçlıların Sonu, 1101 yılı Haçlı Seferleri
Birinci Haçlı seferi sonucu kurulan kontlukların, önce konumlarını korumak, sonra topraklarını genişletmek ve yeni kontluklar elde etmek için büyük ordulara ve insan gücüne ihtiyaçları vardı.
Bilişsel Çelişki Kuramı Ne Demektir?
Zaman zaman çevremdeki insanların bazı tavır ve davranışlarını anlayamadığım oluyor. Örneğin sigara içen birine sigaranın zararlarından bahsedince hemen, sigara içip de çok uzun ve sağlıklı bir şekilde yaşayan ama sigara içmediği halde genç sayılabilecek bir yaşta ölen kişilerden bahsediyor.
Hayat Kısa, Kuşlar Uçuyor
Cemal Süreya’nın “Hayat kısa, kuşlar uçuyor.” dizeleri çalışma masamda duruyor. “Uçmak için kuş olmak gerekmiyor, Küçük sevinçler olsun yeter."
Toplumumuzda Eşitlik ve Kardeşlik Çemberinde, Onurlu Yaşamak Mümkün müdür?
Bunu sağlamak için “devlet, ulus/millet ve yurt/vatan” kavramları üzerinde yaşanan kargaşayı gidermek gerekiyor. Avrupa Sözleşmesinin 9.maddesinde düzenlendiği şekliyle, üç temel özgürlük alanı olan düşünce, vicdan ve din hürriyetini tamamlayıcı nitelikte bir özgürlük alanı haline getirebilirsek bunu yapabiliriz.
Kökten(Din)Cilik Nedir? Gerçekten Şiddetin Kaynağı mıdır?
Benjamin Franklin’in “Kısa vadeli güvenliği özgürlüğe tercih edenler ne güvenliği ne de özgürlüğü hak ederler.” şeklinde ifade ettiği soruna düşmemenin yolu, güvenliğimizi tehdit eden şiddet eylemlerine karşı demokratik hak ve özgürlüklerimizi kısıtlamadan önlem almaktan geçmektedir.
“Gayr-i Müteşerri” Dindarlık Tasavvuru Olarak Kızılbaş Sûfîliği
Arap ve Fars Müslümanlık tasavvurlarının günümüzdeki ekonomi-politik alandaki savaşlarının olası hasarlarını en aza indirgemeye katkı sağlaması bağlamında Türk Aklı ve bu aklın ortaya koyduğu Müslümanlık tasavvurunun tarihsel temellerine dair okumalar yaptığımız malumunuz.
Arap, Fars ve Türk Müslümanlık Anlayışları Nasıldır?
15 Temmuz 2016 Darbe Girişimin Teolojik Tahlilini Türkiye, enerji üretim ve arz merkezlerine yönelik küresel güçlerin Arap Baharı adıyla yapılan yeni düzenlemelerle irtibatlandırarak da yapılmalıdır.
Farabi'ye Göre Mutluluk Nedir?
Birey olarak, mutlu, huzurlu bir ortamda yaşamak her insanın beklentisidir. Bunun için de öncelikle bireysel ve toplumsal olarak adaletli ve erdemli bir yaşam geçirmenin yolu üzerinde düşünmek, uygulamaya geçmek gerekiyor.
Türkiye ve Bosna Hersek
İslâm dünyasının içinde yaşadığı sorunlara çözüm üretmede, Batı hâkimiyetinin epistemik temellerini bilen ve İslâmi bir dirilişten/Rönesans imkânını gündeme getirerek bir bilinçlilik hali oluşturan âlimlerin metinlerine önem veriyoruz.
Felsefe yapalım ama bilgiçlik taslamayalım
Felsefe, dünyanın seçkin zekalarıyla yolda/ş olup, onların varlık, bilgi ve değer üzerine görüşlerini anlamak, mevcut sorunların çözümüne olası katkılarını müzakere etmek ve seçenekleri artırmak diye tanımlıyoruz.
Temel Kavramlarımız: Din ve Millet
Tarihte sürekli bir devlet geleneğine sahip olarak kadim milletlerinden birisi olan Türkler, Doğu ile Batı âlemini birbirine bağlayan ve yüzyıllarca medeniyet mihveri olan İpek Yolu üzerindeki toprakları fethetmişler, zaman ve mekânın şartlarına göre egemenliklerini pekiştirmişler, gittikleri her bölgeyi “vatan”laştırıp yurt haline getirmişlerdir.
Yerlilik Ne Demektir?
Düşünce tarihinde bir çok medeniyet gelip geçmiştir ve bunların önemli bir kesimi de Mezopotamya-Anadolu kültür havzasında şekillenmiştir. Birbirlerinden yalıtılmış ve hiç etkilenmemiş bir medeniyet olamaz. Bir medeniyet içinde fikir üreten bir düşünürün diğer bakış açılarından faydalanmaması da mümkün değil.
Medeniyetimiz ve Şehirlerimiz
İslam Felsefesi açısından Şehir ve Felsefe ilişkisini temellendirmenin gerekliliğinin teorik ve pratik boyutu şöyle açıklanabilir.
Müslüman Toplumlarında Cemaatleşme Dinamikleri
Peygamber efendimizin ortaya koyduğu bireysel hakların korunması ve adaletin gerçekleştirilmesine yönelik çabaların kısa bir süre sonra nasıl tekrar karşı devrimle cahili sisteme (kabilevi-ebevi-patrimonyal yaıya) dönüştünün tahlilini yaparsak, günümüzdeki grupların/cemaatlerin de yapısını anlamak kolaylaşır.
Bu Ülke ve Türk İrfanı
Cemil Meriç’in “Bu Ülke” adlı eserini (İstanbul: İletişim Yayınevi 2018) müzakere edeceğiz bugün.
Erdemli, Adil Bir Yönetim Arayışı: Nomokrasi
Gençliğim hep bu başlıkta ifade ettiğim arayışla geçti, lisede sağ-sol çatışmaları içinde Milliyetçi söyleminin yanı sıra Sosyalist-Marksist okumaları yaptım, gençliğin verdiği heyecan ve olabilirlik ölçüsünde. Aslında bu diyalektik dil “gerekli bir öteki” olmanın gerekliliği olarak epey katkı yaptı.
Din Yorgunluğu ve Deizm Tartışmalarına Dair 'Derkenar'
Son günlerde “Deizm” ve “Din Yorgunluğu” tartışmalarıyla karşılaşmamızın gerekçeleri neler olabilir ve bunların tutarlılığı nedir?
Din-Devlet İlişkileri ve Hilafet Meselesi (3)
Felsefeyi Anadolu’da Yeniden Yurtlandırmak için Selçuklu-Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti kültürel sürekliliğinin takip edilmesin şarttır, çünkü Fars ve Arap Akıllarının dini verileri meşruiyet aracı olarak kullanmadan bir öğreti geliştiren Türk Aklını ve ortaya koyduğu felsefi/siyasi tutumu güncellemek gerekir.
Din-Devlet İlişkileri ve Hilafet Meselesi (2)
Hanefî-Maturidî-Yesevî çizgide Türkistan Müslümanlığını temelini oluşturan âlimleri ve klasikleşmiş eserlerini hareket noktası olarak günümüzdeki sorunlara mutlak çözüm önerileri üretecek şekilde bir varış noktası olacak bir okuma yapmadığımız hususunda biraz daha açıklama yapmak gerekir.
1980 Sonrası (İslâmcı) Dergilerde Bilgi-Bilim Tasavvurları
1979-1980 yılı Türkiye İslâmcı Düşüncesinde önemli bir dönüşümün de tarihidir. 1979 yılında Berlin Duvarının yıkılmasıyla birlikte Doğu ...
Din-Devlet İlişkileri ve Hilafet Meselesi (I)
İslâm dünyasının içinde yaşadığı ekonomik-politik sorunlara felsefî açıdan çözüm üretmeye çalışan ama farklı düşünce modellerine sahip âlimlerin temel eserlerini çaprazlama okutmak son derece önemlidir.
Bir Korku ve Şiddet Simgesi Olarak İŞİD ve Horasan Örgütleri
G. Orwell (1903- 1950) “1984” isimli romanını “korku ütopya”sı olarak tam 1984 yılında okumuştum. Nereden bilecektim, “Büyük Birader Seni Gözetliyor!” gerçekleşeceğini!
Küresel Propaganda Savaşında "Uydu İnsanlar" (II)
Orhan Pamuk Yeni Hayat adlı romanına “Bir kitap okudum hayatım değişti.” diye başlıyordu.
Küresel Propaganda Savaşında "Uydu İnsanlar" (I)
Arap ve Afganistan-Pakistan bölgesinde yaşanan çatışmalar, katliamlar, “İslam” tasavvurunu tam tersi bir anlama çevirdi.
"Fikri hür, irfanı hür, vicdanı hür" bireyler için İslam felsefesi okumaları
Covid-19 isimli küresel salgın, özgürlük ve güvenlik salınımındaki dengeye “sağlık güvenliği”ni de ilave etti.
Yerlilik ve Millilik
Sayın önceki Başbakan Ahmet Davutoğlu, akiller toplantısında “çözüm projesinin yerli ve milli” olduğunu söyledi.
Bireysel Ahlâk
Hz. Adem’den Hz. Muhammed’e (sav) kadar bütün peygamberler, insanların dünyada refah, mükemmellik ve olgunluğa; ahirette felaha erişmeleri için ...
İnsan Onuru
Abdurrahman Şeref Beyi Osmanlı Devleti-Türkiye Cumhuriyeti’nin kültürel geçişini incelemek için önemli mihenk taşı olarak görüyoruz.
Yirmi yıl sonra bir '11 eylül' okuması
Birçok alanda yeni krizlerle karşı karşıya olan insanlığı huzura kavuşturabilecek yeni bir medeniyet tasavvuru üzerine düşünmek gerekiyor.
Türkçeyi bir bilim ve felsefe dili yapmak
Dünyada en uzun ömürlü tek hanedanlı devlet olan Osmanlı, 1789 Fransız İhtilali ile siyasi, iktisadi, ictimai alanda değişen dünya paradigmasına uyum sağlamak için Üç Tarz-ı Siyeseti kademeli olarak devreye soktu.
Türk felsefesi: imkanı ve gerekçeleri üzerine notlar
Bir “Türk Felsefesinin gerekçesi ve imkânım müzakere etmek için öncelikle felsefe tabirine bir bakmalı, sonra ‘Türk Felsefesi’ ifadesinin tutarlı olup olmadığının müzakeresi yapılmalıdır.
ABD sisteminin kaynağı olan Anadolu (Likya) birikimini jeo-felsefi açıdan okumak
Hitit Üniversitesi bünyesinde “Felsefeyi Anadolu’da Yeniden Yurtlandırmak” bağlamında felsefi okumalar yapıyoruz.
Felsefenin asli yurdu neresidir?
“Felsefenin Aslî Yurdu, bize öğretildiği gibi İyonya bölgesi ve Grekler mi, yoksa Mezopotamya bölgesi ve Kaldeliler mi?”